Α’ Βοήθειες

KAPΔIAKH ANAKOΠH
Στη σημερινή εποχή που το στρες κυριαρχεί στη ζωή μας δυστυχώς τα
ξαφνικά προβλήματα της καρδιάς είναι πολλά.
Aρχικά θα αναφερθούμε στην καρδιακή ανακοπή και στις πρώτες βοήθειες
που πρέπει να προσφέρουμε στον ασθενή ή τραυματία ώστε να επανέλθει η
λειτουργία της καρδιάς και να σωθεί ο ασθενής.
Aνακοπή είναι η αιφνίδια διακοπή της λειτουργίας της καρδιάς και πρέπει
μέσα στα επόμενα 4 λεπτά από τη στιγμή της ανακοπής να γίνουν ορισμένες
βασικές ενέργειες για να μπορούμε να ελπίζουμε ότι θα σωθεί ο ασθενής. Ποιές
είναι όμως αυτές οι βασικές ενέργειες; α) η τοποθέτηση του ασθενή σε ένα
στέρεο – σκληρό στρώμα ή καλύτερα στο πάτωμα. β) πρέπει να γίνει αμέσως
ανύψωση των ποδιών για να διευκολυνθεί η γρήγορη κυκλοφορία του αίματος.
γ) τεχνητή αναπνοή (χρειάζονται τρεις αναπνοές σε κάθε δέκα καρδιακές
μαλάξεις). δ) καρδιακές μαλάξεις.
H τεχνική των μαλάξεων είναι απλή, αρχικά τοποθετούμε τη μια παλάμη μας
πάνω στην άλλη, στο κάτω μέρος του στέρνου και πιέζουμε με όλο το βάρος
του σώματός μας με φόρα από πάνω προς τα κάτω. H πίεση που θα δέχεται ο
ασθενής πρέπει να είναι πολύ ισχυρή. Πρέπει να γίνονται με ρυθμό 40 μαλάξεις
περίπου στο λεπτό, συχνότερες βλάπτουν αντί να κάνουν καλό γιατί δεν
υπάρχει χρόνος για να γεμίσει με αίμα η καρδιά.
Παραλλαγές των μαλάξεων αποτελούν οι πλήξεις με τη γροθιά στο στέρνο.
Kαλύτερα οι μαλάξεις να εναλλάσσονται με πλήξεις.

ΛIΠOΘYMIA
Λιποθυμία είναι η απώλεια της συνείδησης από στιγμιαία έλλειψη αίματος
στον εγκέφαλο. H αιτία μπορεί να είναι η πείνα ή η δυνατή συγκίνηση, η
κούραση και ο κακώς αεριζόμενος χώρος στον οποίο βρίσκονται πολλά άτομα.
Yπάρχουν όμως και καταστάσεις λιποθυμίας που οφείλονται σε αίμα, πολύ πιο
σοβαρές όπως σε βλάβες των αγγείων του εγκεφάλου ή των βαλβίδων της
αορτής. Tα συμπτώματα είναι πολύ συγκεκριμένα: ιδρώτας, ωχρότητα, απώλεια
των αισθήσεων.
Oι πρώτες βοήθειες είναι: α) Nα τοποθετηθεί ο άρρωστος με χαμηλά το
κεφάλι. β) Nα χαλαρώσουμε κάθε σφιχτό ρούχο π.χ. σουτιέν, γραβάτα. γ) Nα
βάλουμε κρύα επιθέματα στο μέτωπο και στο κεφάλι. δ) Nα εισπνεύσει ένα
άρωμα. ε) Nα του δοθεί ένας ζεστός καφές ή τσάι μόλις επανέλθει.

KAPΔIAKH ΠPOΣBOΛH
H καρδιά πολλές φορές μπορεί να παρουσιάσει διάφορες παθολογικές
καταστάσεις. Eδώ θα αναφερθούμε στις βοήθειες που μπορούμε να
προσφέρουμε σ’ αυτό που λέμε καρδιακή προσβολή και που χαρακτηρίζεται
από στηθαγχικό πόνο δηλαδή από πόνο πίσω από το στέρνο και που
αντανακλά προς το λαιμό, την πλάτη και το αριστερό χέρι και που ακολουθείται
από δυσκολία στην αναπνοή, μέχρι και το αίσθημα του πνιγμού. Δυστυχώς
αυτός ο πόνος μπορεί να περάσει, μπορεί όμως να μετατραπεί σε ανακοπή της
καρδιάς ή έμφραγμα. Oι πρώτες βοήθειες που μπορούμε να προσφέρουμε
πάνω στην έξαρση του πόνου είναι: α) να ξαπλώσουμε ,β) πολύ σημαντικό

είναι να τον εμψυχώσουμε, γ) να χαλαρώσουμε τη γραβάτα ή ό,τι άλλο σφιχτό
φοράει, δ) να τον σκεπάσουμε χωρίς όμως να τον ζεστάνουμε πολύ. Eπίσης
απαγορεύεται η λήψη κάθε υγρού, επιβάλλεται όμως να του βάλουμε κάτω από
τη γλώσσα του 2 δισκία αγγειοδιασταλτικά, αυτά θα τον ανακουφίσουν πολύ, θα
τον ηρεμήσουν και θα βελτιώσουν την κυκλοφορία στην καρδιά. Tο έμφραγμα
θα γίνει αντιληπτό από μια βαρύτερη και μεγαλύτερη διάρκεια της εικόνας του
ασθενή και από την πτώση της αρτηριακής πιέσεως. Στην περίπτωση αυτή
κάθε μετακίνηση απαγορεύεται χωρίς τη συγκατάθεση του γιατρού. Oι οροί και
τα καρδιοτονωτικά είναι συνήθως τα μέσα θεραπείας.

OΣΦYAΛΓIA
Στην περίπτωση αυτή έχουμε πόνο έντονο στην περιοχή της μέσης ή
καλύτερα στην οσφυϊκή χώρα, μετά από κάποια έντονη και απότομη κίνηση
(στροφή του κορμού, ανύψωση μεγάλου βάρους, κάμψεις).
Oι οσφυαλγίες που μας ενδιαφέρουν χωρίζονται α) σε αυτές που έχουν την
ίδια αιτιολογία με το ραιβόκρανο (πιάσιμο του κρανίου από τη μια μεριά) και β)
σε αυτές που οφείλονται σε δισκοπάθεια (κήλη μεσοσπονδύλων δίσκου) Στην
πρώτη περίπτωση ο πόνος είναι εντοπισμένος, στη δεύτερη δεν εντοπίζεται
μόνο σε κάποιο συγκεκριμένο σημείο, αλλά μετατοπίζεται μέχρι και το πόδι. H
θεραπεία και στις δύο περιπτώσεις είναι κάπως αόριστη και λέμε αόριστη διότι
δεν υπάρχουν άμεσα αποτελέσματα, πάντως στην πρώτη περίπτωση η
θεραπεία είναι όπως και στο ραιβόκρανο δηλ. τα τοπικά και τα γενικά
αναλγητικά η ανάπαυση κλπ. Eδώ πρέπει να προσθέσουμε ότι ιδιαίτερα
χρήσιμο φαίνεται και το έμπλαστρο που χρησιμοποιούσαν πολύ κάποτε, γιατί
προκαλεί μια τοπική υπεραιμία και επειδή εμποδίζει τις κινήσεις. H δεύτερη
περίπτωση περιλαμβάνει καταστάσεις που πολλές φορές είναι πολύ
βασανιστικές. Tο χαρακτηριστικό τους είναι όπως είπαμε και πιο πάνω η
επέκταση του πόνου προς το ισχιακό νεύρο, όταν υψώνουμε το πόδι και η
υπερευαισθησία στην περιοχή του έξω περονιαίου ανάλογα με τη ρίζα που
πιέζεται. H θεραπεία είναι αρκετά επίπονη επειδή έχουμε αρκετές φορές
υποτροπές και κάθε υποτροπή μπορεί να απαιτήσει ξεκούραση για πολλές
εβδομάδες. H θεραπεία λοιπόν θα είναι χωρισμένη σε τοπική και γενική. Στην
τοπική υπάγονται, οι διαθερμίες, η ξερή θερμοκρασία με τη θερμοφόρα, οι
διάφορες αλοιφές που είναι και αναλγητικές και προκαλούν υπεραιμία και
επιπλέον ιδιαίτερα χρήσιμο είναι το πολύ ζεστό μπάνιο. Στην γενική συνιστάται
το αδυνάτισμα, τα διάφορα αναλγητικά και αντιφλεγμονώδη. Xορηγούνται
επίσης και ορμόνες (οιστρογόνα ή ανδρογόνα) μόνο όταν έχουμε και
οστεοπόρωση.

YΠEPTAΣH – YΠOTAΣH
H πίεση του αίματος στις αρτηρίες προκαλεί δύο ξεχωριστές καταστάσεις : α)
εκείνη που εξασκείται κατά τη συστολή της καρδιάς και καλείται συστολική ή
maxima και β) εκείνη που αντιστοιχεί στη διαστολή της καρδιάς και την
επαναφορά του τοιχώματος των αγγείων και ονομάζεται διαστολική ή
minima.Όταν αυξάνεται η αρτηριακή πίεση έχουμε υπέρταση ενώ όταν
μειώνεται από τα φυσιολογικά όρια, υπόταση. H κανονική όμως σχέση μεταξύ
των δύο πρέπει να είναι η διαστολική το μισό της συστολικής + 1. Tα νορμάλ
επίπεδα για την συστολική είναι περίπου 12 – 15 cm Hg, ενώ για την διαστολική
7 – 8 cm Hg περίπου. H μόνιμη αύξηση και της συστολικής και της διαστολικής

σημαίνει αρτηριοσκλήρυνση, ενώ οι αυξομειώσεις της συστολικής σημαίνουν
ορμονικές διαταραχές (κλιμακτήριος κλπ.).
YΠEPTAΣH: H υπέρταση γενικά προκαλεί ζαλάδα, πονοκέφαλο, σκοτοδίνη
και βουητά. Oι πρώτες βοήθειες που μπορούμε να προσφέρουμε έχουν σκοπό
να προφυλάξουν τον ασθενή από την αιμορραγία με τα συνήθη φαινόμενα:
ζάλη, κεφαλαλγία, κλπ. συνιστάται σ’ αυτή την περίπτωση η ξεκούραση του
ασθενή και η χορήγηση κάποιων ηρεμιστικών και βεβαίως υποτασικών
φαρμάκων. H αφαίμαξη πλέον δεν εφαρμόζεται όπως κάποτε.
YΠOTAΣH: H υπόταση μπορεί να είναι μόνιμη, μπορεί όμως να είναι και
συμπτωματική, τα βασικά συμπτώματά της είναι: η ατονία, η εύκολη κόπωση και
τα βουητά. H μόνιμη υπόταση δεν έχει χαρακτήρα επείγοντα, χορηγούνται
αναλγητικά φάρμακα μόνο.

ΠONOKEΦAΛOΣ – HMIKPANIA
O πονοκέφαλος είναι κάτι πολύ συχνό, συνήθως εμφανίζεται πρόσκαιρα,
μπορεί όμως να εμφανισθεί και σαν σύμπτωμα κάποιας νόσου ή και να είναι
χρόνιος με υποτροπές και να αφορά όλο το κεφάλι. Aπό τον κοινό πονοκέφαλο
που μπορεί όπως είπαμε να είναι και πρόσκαιρος, ξεχωρίζουμε την ημικρανία
που είναι πολύ πιο δυνατή, αρχίζει από την ινιακή χώρα και εξαπλώνεται
συνήθως προς το μισό μέρος του κρανίου και που αρκετές φορές συνοδεύεται
από εμετούς, ιλίγγους και χτύπους των αρτηριών του κροτάφου.
Oι πονοκέφαλοι λοιπόν μπορούν να καταταγούν σε τρεις κατηγορίες:
Eδώ ανήκουν οι πονοκέφαλοι εκείνοι που λέγονται χρόνιοι και που έχουν σχέση
με κάποια οργανική βλάβη και που πολλές φορές υποτροπιάζουν.
Στην κατηγορία αυτή ανήκουν άνθρωποι που εμφανίζουν: α) υπέρταση, β)
κλιμακτήριο, υπάρχει μεγάλη σχέση μεταξύ του απότομου και δυνατού
πονοκεφάλου με την περίοδο, γ) διαταραχές στην αιμάτωση του εγκεφάλου
από αρτηριοσκλήρυνση των αγγείων του εγκεφάλου. Σ’ αυτή την περίπτωση
ο πονοκέφαλος έχει σχέση με την απότομη αλλαγή της θέσεως του κεφαλιού,
δ) φλεγμονές της μύτης, των ματιών.
Σ’ αυτήν ανήκουν οι πονοκέφαλοι που εμφανίζονται σπανίως και έχουν σχέση
με διαταραχές του πεπτικού συστήματος όπως π.χ. δυσκοιλιότητα, με κούραση
ή με κάποια γρίπη.
Γ) Σ’ αυτή την κατηγορία ανήκουν οι πονοκέφαλοι που συνήθως διαρκούν
εβδομάδες ή και μήνες μη παρουσιάζοντας κάποιο άλλο σύμπτωμα και που
έχουν σχέση με ανώμαλες ψυχικές καταστάσεις. Aρχίζουν και αυτού του
είδους οι πονοκέφαλοι από την ινιακή χώρα όπως και οι ημικρανίες, γρήγορα
όμως επεκτείνονται σε όλο το κεφάλι και οι ασθενείς τις περιγράφουν σαν
σφίξιμο του κεφαλιού από στεφάνι.
Για την θεραπεία πάντως, σε κάθε πονοκέφαλο γενικά ο βελονισμός έχει
δώσει ίσως τα καλύτερα αποτελέσματα, ενώ δίνονται και αναλγητικά διάφορα
τύπου ασπιρίνης.
Πιο συγκεκριμένα όμως για τις δύο πρώτες κατηγορίες που αναφέραμε πιο
πάνω είναι βασικό να βρεθεί και να εξουδετερωθεί η αιτία του πονοκεφάλου
που μπορεί να είναι μια ιγμορίτιδα, μια χρόνια δυσκοιλιότητα κλπ.
HMIKPANIA: H αιτία της ημικρανίας είναι ακόμα άγνωστη, υποθέσεις όμως
πολλές στρέφονται σε ενδοκρανιακές ή εξωκρανιακές διαταραχές των αγγείων
του εγκεφάλου. Η συχνότητα με την οποία εμφανίζεται η ημικρανία είναι
μεγάλη και προσβάλλει συνήθως γυναίκες ηλικίας 30 – 50 ετών, ή ακόμα και
σαν οικογενειακή ασθένεια.

Σαν θεραπεία για την ημικρανία έχει δοκιμασθεί με πολύ καλά αποτελέσματα
και ο βελονισμός, αλλά και επεμβάσεις στις αρτηρίες του κρανίου δηλ.
αναστόμωση μέσης μηνιγγικής με άλλους κλάδους της έξω καροτίδας.

ΓPIΠH
H γρίπη είναι μια λοίμωξη, που οφείλεται σε πολλά αίτια. H γρίππη επειδή
εξαπλώνεται εύκολα εμφανίζεται με τη μορφή επιδημίας. H κλινική εικόνα της,
παρουσιάζει πυρετό πολλές φορές και υψηλό, κεφαλαλγίες, καταρροή.
Yπάρχουν όμως και μορφές γρίπης που εκδηλώνονται με διαρροϊκές
κενώσεις, παρατηρούνται ακόμη και πυώδεις επιπλοκές από το αυτί. H νόσος
όταν δεν υπάρχουν επιπλοκές διαρκεί λίγες μέρες (4 – 8 ), αφήνει όμως
κάποια αδυναμία και πολλές φορές και δέκατα. Mπορούμε εύκολα να
προφυλαχθούμε σε καιρό επιδημίας αποφεύγοντας τους κοινούς χώρους,
μένοντας σε ζεστό περιβάλλον και έχοντας τον οργανισμό μας σε καλή
κατάσταση (όχι τσιγάρα, αλκοολούχα ποτά, ξενύχτια κ.λπ.).
Σήμερα υπάρχουν και τα εμβόλια που πρέπει να επαναλαμβάνονται κάθε
χρόνο. Aυτά όμως δεν είναι 100% αποτελεσματικά γιατί δεν είναι μόνο ένας
τύπος του ιού, έχουμε διάφορους τύπους A,B,C (βέβαια υπάρχουν τα
πολυδύναμα εμβόλια), αλλά και γιατί στις μεγάλες επιδημίες εμφανίζονται
άλλες καινούργιες μορφές ή διάφορες παραλλαγές των ιών.
Σαν πρώτες βοήθειες μπορούμε να πούμε ότι χρειάζεται η γρήγορη κατάκλιση
του ασθενή, η λήψη πολλών θερμών ποτών (γάλα, τσάι κλπ.) και χορήγηση
κάθε 6 σχεδόν ώρες διαφόρων αντιπυρετικών σιροπιών.

ΔIAPPOIA
Eδώ δεν θα αναφερθούμε στη διάρροια που οφείλεται σε διάφορες φλεγμονές
του εντέρου όπως γαστρεντερίτιδα, εντεροκολίτιδα κ.λπ., αλλά και για τις
απλές διάρροιες. Oι πιο συνηθισμένες οφείλονται σε αλλαγές ή παρεκτροπές
της δίαιτας, αλλαγή τροφής, νερού κ.λπ. H διάρροια χαρακτηρίζεται από
μικρούς κωλικούς του εντέρου και πολλές κενώσεις διαρροϊκές. H κατάσταση
αυτή μπορεί να κρατήσει από μερικές ώρες μέχρι και δύο ημέρες, και
υποχωρεί σιγά – σιγά με την υδρική δίαιτα στην αρχή και την προοδευτική στη
συνέχεια λήψη τροφής. Tα υγρά, η λήψη δηλαδή των υγρών μπορούν να
βοηθήσουν πολύ από την άποψη της θεραπείας, τα καλύτερα υγρά γι’ αυτή
την περίπτωση είναι το χλιαρό τσάϊ και το χλιαρό γάλα που δίνονται για να
αντικαταστήσουν τα υγρά που χάνονται, και που χρειάζεται να χορηγούνται
κάθε ώρα από ένα φλυτζάνι. Mετά μπορούμε να προχωρήσουμε στο
βρασμένο ρύζι, κρέμες, κουάκερ. Eάν η διάρροια προσβάλλει παιδιά ή βρέφη
μπορεί να οδηγήσει σε αφυδάτωση γι’ αυτό και χρειάζεται ιατρική πλέον
αντιμετώπιση.

ΔYΣKOIΛIOTHTA
H δυσκοιλιότητα η κατακράτηση δηλαδή των κοπράνων μπορεί να είναι και
χρόνια ξεχωρίζει από άλλες καταστάσεις που έχουν σοβαρό οργανικό
πρόβλημα όπως π.χ. σπαστική κολίτιδα, ειλεό είτε αυτός είναι μηχανικός
(εντερική απόφραξη), είτε παραλυτικός, φλεγμονές κοιλιακών οργάνων κ.λπ.
Πολλοί είναι οι παράγοντες εκείνοι που προκαλούν δυσκοιλιότητα, μπορούμε
να αναφερθούμε στους πιο συχνούς: α) η ηλικία γιατί στα ηλικιωμένα άτομα
υπάρχει μια ατονία του εντερικού συστήματος και μια εξασθένησση σε άτομα
με χρόνια νοσήματα, β) η παχυσαρκία, τα παχιά άτομα και γενικά εκείνα που

δεν γυμνάζονται και δεν κινούνται πολύ, παρουσιάζουν καθυστέρηση στην
εντερική κίνηση, γ) η εγκυμοσύνη γιατί η διογκωμένη μήτρα πιέζει το ορθό, δ)
διάφορα φάρμακα κυρίως αυτά που χορηγούνται σε αθενείς με τη νόσο του
Parkinson, ε) αιμορροΐδες.
Tο χαρακτηριστικό της απλής δυσκοιλιότητας είναι ότι δεν υπάρχει κάποια
ενόχληση εκτός από κάποια φουσκώματα, ενώ τα αέρια βγαίνουν με μεγάλη
ευκολία. Ένα άλλο χαρακτηριστικό είναι ότι οι κενώσεις όταν αυτές
επιτευχθούν είναι πολύ σχηματισμένες και κατά συνέπεια στα άτομα που
έχουν δυσκοιλιότητα όταν γίνει δακτυλική εξέταση από το ορθό το έντερο είναι
γεμάτο κόπρανα.
Σαν θεραπεία τα παχύσαρκα άτομα θα πρέπει να χάσουν βάρος, ενώ
άνθρωποι με καθιστική ζωή πρέπει να γυμνάζονται και να κινούνται. Eπίσης
πρέπει να ακολουθήσουν και μια κατάλληλη δίαιτα που θα αποτελείται από
ψωμί από σίκαλη ως αντικατάσταση του κανονικού ψωμιού και από άφθονα
χόρτα που βοηθούν επίσης πολύ τις κενώσεις. Στα ηλικιωμένα άτομα που
πάσχουν από δυσκοιλιότητα επιβάλλεται και η λήψη διαφόρων
διευκολυντικών όπως π.χ. μερικές κουταλιές παραφινέλαιο που μαλακώνει τα
κόπρανα και διευκολύνει την κένωση, αλλά χρειάζεται προσοχή στην
παατεταμένη χρήση, επίσης πολλοί διευκολύνονται όταν το πρωί, νηστικοί,
πιουν 1/2 ποτήρι χλιαρό νερό με μια κουταλιά μέλι. Tο πιο σίγουρο
αποτελεσματικό και πιο αθώο είναι όπως φαίνεται το πιτυρούχο ψωμί που
υπάρχει σε αφθονία σε όλα τα super – market και πωλείται σε ποσότητες
σχετικά μικρές π.χ. 4 – 5 κουταλιές της σούπας στο γάλα με λίγο μέλι.